ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Οι προσεκτικοί τραπεζίτες είναι πιο επικίνδυνοι από ό,τι δείχνουν: Υπάρχει λόγος που τα κέρδη της HSBC (HSBA:LN) μειώνονται, δήλωσε στην Wall Street Journal ο πρόεδρος Douglas Flint: η τράπεζα έχει μεγάλη αποστροφή προς το ρίσκο. «Υπάρχει μια υφέρπουσα ανησυχία πως οι εργαζόμενοι έχουν ξεκάθαρα στρέψει την προσοχή τους στις ποινές που επιβάλλονται σε περίπτωση λάθους και εμποτίζουν τον τρόπο σκέψης τους με το στοιχείο της αποστροφής κινδύνου», εξήγησε ο Flint. «Είμαστε σε έναν κλάδο που αναλαμβάνει και διαχειρίζεται τον κίνδυνο και θα πρέπει να αποφύγουμε να φτάσουμε στο σημείο που ο κόσμος πιστεύει ότι υπάρχει μηδενική ανοχή στο ρίσκο».

Σίγουρα, αυτή είναι μία θετική εξέλιξη, σωστά; Η οικονομική κρίση προκλήθηκε από υπερβολική ανάληψη κινδύνων. Η νέα, συνετή τραπεζική ακούγεται ως το είδος χρηματοοικονομικών που δεν θα βυθίσουν την οικονομία, ενώ λίγα δάκρυα θα χυθούν για τα μικρότερα κέρδη των τραπεζών από τη στιγμή που οι φορολογούμενοι δεν θα χρηματοδοτούν άλλα πακέτα διάσωσης. Ακόμη κι έτσι, ο Flint δεν έχει τελείως άδικο: αν η αποστροφή κινδύνου γίνει υπερβολική, μπορεί να γίνει η δική της πηγή κινδύνου.

Το μεγαλύτερο ρίσκο προσφέρει τη δυνατότητα υψηλότερων αποδόσεων. Σε αντάλλαγμα για τον κίνδυνο μεγάλων ζημιών, οι επενδυτές αναμένουν μεγαλύτερα κέρδη. Φυσικά ισχύει και το αντίθετο. Η μη ανάληψη κινδύνου σημαίνει πολύ μικρό κέρδος. Ο Flint ισχυρίστηκε ότι η αποστροφή προς τον κίνδυνο πλήττει τα κέρδη της HSBC επειδή η τράπεζα χορηγεί λιγότερα δάνεια και είναι πιο διστακτική να επεκταθεί σε νέες αγορές. Η αποστροφή προς το ρίσκο ενέχει επίσης κόστος από την άποψη των χρημάτων και του χρόνου που δαπανώνται για τη διαπραγμάτευση με τις ρυθμιστικές αρχές και την πρόσληψη ειδικών συμμόρφωσης. Υπολογίζει πως η υπερβολική εστίαση στο ρίσκο έχει αποσπάσει την προσοχή της HSBC από τη βασική της δραστηριότητα και στο τέλος θα μεταφραστεί σε χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης.

Η ακραία αποστροφή του κινδύνου μπορεί επίσης να αποτελέσει πρόβλημα για τα νοικοκυριά. Από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, όλο και λιγότεροι άνθρωποι –κυρίως όσοι γεννήθηκαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έως στις αρχές του 2000- θέλουν να έχουν στα χέρια τους μετοχές. Αλλά είναι σχεδόν αδύνατο να συγκεντρώσουν αρκετά χρήματα για τη συνταξιοδότηση χωρίς αποδόσεις, ανάλογες αυτών που προσφέρουν οι μετοχές: οι αποταμιευτές κινδυνεύουν να υποφέρουν από φτώχεια, όταν δεν είναι πια σε θέση να εργαστούν.

Η ενίσχυση της αποστροφής του κινδύνου θα μπορούσε επίσης να εξηγήσει γιατί λιγότεροι άνθρωποι ξεκινούν νέες επιχειρήσεις. Η επιχειρηματικότητα είναι ένα επικίνδυνο εγχείρημα για ένα άτομο, αλλά συνολικά προάγει μια ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία που δημιουργεί θέσεις απασχόλησης.

Όποιος παίρνει μια ριψοκίνδυνη απόφαση -να ξεκινήσει μια επιχείρηση, να επενδύσει σε μετοχές, να χτίσει ένα σύνθετο οικονομικό μοντέλο- βρίσκεται αντιμέτωπος με έναν ανυπολόγιστο αριθμό πιθανών αποτελεσμάτων που δεν μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο. Η αποστροφή του κινδύνου μπορεί να γίνει γρήγορα το πρόβλημα αν αυτό σημαίνει να αποφεύγεται ενεργά μόνο το στενό εύρος κινδύνων που είναι εύκολα ορατοί. Η υπερβολική αποστροφή κινδύνου μπορεί να δημιουργήσει μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας και να μας τυφλώσει απέναντι σε λιγότερο εμφανείς αλλά πιο επικίνδυνους κινδύνους.

Εάν οι τράπεζες πήραν ένα μάθημα από την οικονομική κρίση, τότε θα είναι πιθανότατα πιο προσεκτικές και λιγότερο κερδοφόρες. Αλλά θα ήταν λάθος να αγνοήσουν τη γνώμη του Flint. Θεωρεί πως οι εργαζόμενοι της HSBC έχουν εστιάσει υπερβολικά στον κίνδυνο, όπως το θέτουν οι ρυθμιστικές αρχές. Αυτό θα μπορούσε να είναι εντάξει, αν οι ρυθμιστικές αρχές ήταν σε θέση να αντιμετωπίσουν όλους τους κινδύνους εκεί έξω. Σε αντίθετη περίπτωση, τίθεται το ερώτημα: αν οι τραπεζίτες επικεντρώνονται υπερβολικά στους ρυθμιστικούς κινδύνους, τι μπορεί να τους ξεφύγει;

Allison Schrager

An NYSE trader
Χρηματιστής του NYSE -Φώτο από Michael Nagle/Bloomberg