ΠΩΛΗΣΕΙΣ

Θυμός: Η παρεξηγημένη υπερδύναμη

Δε χρειάζεται να τον κρύβεις ή να τον “ξεφορτώνεις”, μπορείς να τον αξιοποιήσεις πραγματικά θετικά

Θυμώνεις; Τίποτα πιο φυσιολογικό! Το θέμα είναι, ξέρεις να διαχειρίζεσαι το θυμό σου και να τον χρησιμοποιείς εποικοδομητικά; Οι περισσότεροι είτε τον καταπιέζουμε, είτε τον κρύβουμε επιμελώς, είτε τον «ξεφορτώνουμε» σε άλλους ανθρώπους χωρίς κανένα όφελος –και συνήθως με αρνητικές συνέπειες για όλους. Ο θυμός είναι πολύ παρεξηγημένος στην κοινωνία μας. Διότι όσο «τρομερός και κακός» κι αν μοιάζει, στην πραγματικότητα είναι μία μεγάλη δύναμη, που αν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να επιφέρει εκπληκτικά θετικά αποτελέσματα σε κάθε επίπεδο.

Όλοι μας θυμώνουμε. Λίγοι όμως αξιοποιούν πραγματικά το θυμό τους, έτσι ώστε να επιφέρουν θετική αλλαγή. Εάν είστε ένας από αυτούς τους λίγους, δε χρειάζεται να συνεχίσετε να διαβάζετε αυτό το άρθρο. Εάν όχι, δείτε παρακάτω τρεις δημιουργικές συμβουλές για την αποτελεσματική χρήση του θυμού:

Νιώσε το θυμό σου, μην τον καταπιέζεις

Οι περισσότεροι άνθρωποι μαθαίνουμε να καταπιέζουμε το θυμό μας. Αυτό όμως δεν λειτουργεί θετικά. Όταν καταπιέζεις το θυμό σου δύο πράγματα μπορούν να συμβούν:

Πρώτον, πιθανότατα θα αρρωστήσεις. Σχετικές έρευνες υποδεικνύουν ότι ο θυμός που καταπιέζεται και δεν βιώνεται, κάνει τους ανθρώπους να ασθενούν. Μερικές από τις πιο συνηθισμένες ασθένειες που συνδέονται με τον καταπιεσμένο θυμό είναι χρόνιος πόνος στην πλάτη, καρδιοπάθειες, υψηλή πίεση, πονοκέφαλοι, δυσλειτουργίες των κροταφογναθικών αρθρώσεων και κατάθλιψη.

Δεύτερον, χάνεις ενέργεια. Το να καταπιέζεις το θυμό είναι σαν να κρατάς μία μεγάλη φουσκωτή μπάλα παραλίας κάτω από το νερό. Χρειάζεται πολλή ενέργεια. Γιατί να σπαταλάς πολύτιμη ενέργεια;

Ο θυμός, όπως όλα τα συναισθήματα, είναι απλώς μία αίσθηση στο σώμα. Για να αισθανθείς το θυμό σου λοιπόν, χρειάζεται να στρέψεις την προσοχή σου στο σώμα σου, αποσύροντας την εστίασή σου από αυτόν ή αυτό με το οποίο είσαι θυμωμένος. Ανάπνευσε, κινήσου και καλωσόρισε το θυμό. Έτσι θα περάσει μέσα από το σώμα σου σε λιγότερο από 90 δευτερόλεπτα, ενώ ο καταπιεσμένος θυμός θα παραμείνει εκεί για χρόνια.

Έκφρασε τον θυμό σου, μην τον κρύβεις

Ακόμα κι αν νιώθουμε τον θυμό μας, οι περισσότεροι έχουμε «διδαχθεί» να τον κρύβουμε. Ούτε αυτό είναι καλή ιδέα και το πιθανότερο είναι ότι τελικά θα γίνει αισθητός από τους άλλους ούτως ή άλλως. Ο άνθρωπος λειτουργεί σαν ζώο αγέλης. Έχουμε μάθει να αισθανόμαστε πως αισθάνονται οι άλλοι. Είναι κλειδί για την επιβίωσή μας.

Όταν είσαι θυμωμένος, οι άνθρωποι γύρω σου το γνωρίζουν, όσο σκληρά κι αν προσπαθείς να το κρύψεις. Και θα αντιδράσουν με μάχη, φυγή, ή «πάγωμα». Και με αυτή τη συμπεριφορά λοιπόν, χαραμίζεις χρόνο και ενέργεια.

Μπορείς να μάθεις να εκφράζεις το θυμό σου με υγιή, άμεσο, μη επιθετικό και μη τοξικό τρόπο. Μπορείς απλώς να πεις «αισθάνομαι θυμωμένος». Δε χρειάζεται να πεις «έχω θυμώσει γιατί έκανες αυτό το λάθος» ή «έχω θυμώσει για τον τάδε λόγο». Οι πολλές εξηγήσεις και οι κατηγορίες είναι χάσιμο χρόνου και ενέργειας.

Μάθε από τον θυμό σου μην τον χαραμίζεις

Το πιο σύνηθες είναι κάποιος να χαραμίζει το θυμό του μπαίνοντας σε δραματικές διαμάχες τροφοδοτούμενες από το «φταίξιμο» κάποιου άλλου και να κολλάει σε αυτόν προσπαθώντας να αποδείξει ότι έχει δίκιο. Εννοείται ότι και αυτό είναι τεράστια ρουφήχτρα χρόνου και ενέργειας –και συνήθως έχει πολλές αρνητικές συνέπειες και καμία θετική.

Αντί λοιπόν να ψάχνουμε κάποιον να κατηγορήσουμε, μπορούμε να μάθουμε από τον θυμό μας και να γίνουμε καλύτεροι! Αφού έχουμε αισθανθεί, εκφράσει και πλέον «κατέχουμε» τον δικό μας θυμό, μπορούμε πλέον να ρωτήσουμε: «Τι έχει έρθει να μου διδάξει ή να μας διδάξει αυτός ο θυμός;». Συνήθως ο θυμός είναι μία πρόσκληση για να θέσουμε ένα όριο, να πάψουμε να κάνουμε κάτι που πλέον δεν εξυπηρετεί, να αλλάξουμε κατεύθυνση, να αντιμετωπίσουμε κάτι που δεν αντιμετωπίζουμε ή απλώς να πούμε «όχι».

Σίγουρα, χρειάζεται ένα λεπτό για να το μάθεις και μία ζωή για να το τελειοποιήσεις. Αλλά ποια πολύτιμη δεξιότητα δεν είναι έτσι; Το καλό νέο είναι ότι, όταν αρχίσεις να αλλάζεις τη σχέση σου με το θυμό, θα δεις τα αποτελέσματα άμεσα.

Θυμώνεις; Καν’το εποικοδομητικά!

Το να υποκύπτεις σε ή να καταπιέζεις έντονα συναισθήματα, όπως ο θυμός, μπορεί να επιβαρύνει πολύ τη θέση σου. Ο θυμός μπορεί να γίνει θετικό στοιχείο, ακόμα και ισχυρό εργαλείο. Εάν όμως επιτρέψεις σε αυτό το συναίσθημα να ελέγχει τις δράσεις σου ή το καταπιέσεις, θα κάνεις λάθη. Ευτυχώς, υπάρχουν τρόποι να χρησιμοποιήσεις τον θυμό παραγωγικά, χωρίς να τον ξεσπάς σε κάποιον για να εκτονωθείς, αλλά ούτε και να τον αποθηκεύεις μέσα σου.

Ο Στιβ Τζομπς ήταν γνωστός για την έντονη ιδιοσυγκρασία του, ενώ λέγεται ότι ο Τζεφ Μπέζος γίνεται δηκτικός και σαρκαστικός όταν θυμώνει. Το να διαχειρίζεσαι φορτισμένα συναισθήματα, όπως ο θυμός, η ανησυχία, η επιθυμία και ο φόβος, είναι μέρος της πραγματικότητας ζωής –προσωπικής, επαγγελματικής και κοινωνικής.

Όπως γράφει στο Harvard Business Review ο σύμβουλος ηγεσίας Πίτερ Μπρέγκμαν, «για να επιτύχουμε στη ζωή και στην ηγεσία, χρειάζεται να δρούμε δυναμικά στο πλαίσιο ισχυρών συναισθημάτων και παρ’ όλα αυτά να έχουμε τον προτιθέμενο αντίκτυπο».

Όταν καταπιέζεις το θυμό, δεν γίνεται απλώς να «εξατμιστεί». Ο θυμός παραμένει «κολλημένος κάπου στο σώμα» σου και αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα βγει στη λάθος κατεύθυνση, σε κάποιον που δεν του αναλογεί, λέει ο Μπρέγκμαν και έχει επιβεβαιώσει η σωματική ψυχοθεραπεία. Εάν π.χ είσαι σε θέση ισχύος στην εργασία σου, το μόνο που θα πετύχει αυτό είναι να αποξενώσει έναν υπάλληλο και να δώσει έδαφος στη δυσπιστία. Εάν πάλι καταπιέζεις το θυμό σου κάθε φορά, μπορεί να ασθενήσεις φυσικά και νοητικά, να χάσεις την ισορροπία σου και να εξαντληθείς.

Εάν υποκύπτεις και χάνεις την ψυχραιμία σου, όχι απλώς φέρνεις τον εαυτό σου σε δύσκολη, ντροπιαστική θέση, αλλά αποτελείς και κακό παράδειγμα για τους υπαλλήλους σου, τα μέλη της οικογένειάς σου ή τους φίλους σου. Εάν γίνονται συχνά, τα ξεσπάσματά σου μπορεί να καλλιεργήσουν μια κουλτούρα φόβου. Ακόμα χειρότερα, αφήνοντας τον εαυτό σου να ελέγχεται από έντονα συναισθήματα, αφήνεσαι στο έλεος απρόβλεπτων δράσεων.

Θέλεις να μάθεις να διαχειρίζεσαι τον θυμό –και τα συναισθήματά σου γενικότερα- εποικοδομητικά; Ορίστε τι προτείνει ο Πίτερ Μπρέγκμαν:

Νιώσε το

Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να κάνεις όταν έρχεται ο θυμός, είναι να τον νιώσεις. Πρέπει να δώσεις χώρο στο συναίσθημα και να το νιώσεις πλήρως. Στόχος σου δεν είναι να μειώσεις ή να εκτονώσεις το συναίσθημά σου για να αισθανθείς καλύτερα. Στόχος σου είναι «να το αισθανθείς, έτσι ώστε να μη μπορεί να ελέγξει την επόμενή σου κίνηση» γράφει.

Το επόμενο βήμα είναι να λάβεις μία στρατηγική απόφαση για το τι θα κάνεις μετά. «Αυτό μπορεί να φαίνεται απλό, ωστόσο είναι μακράν η πιο δύσκολη επιλογή να εφαρμόσεις. Απαιτεί δεξιότητα και εξάσκηση. Αλλά αξίζει τον κόπο. Αυτή η επένδυση έχει τεράστια απόδοση» λέει ο Μπρέγκμαν. Η ικανότητα να σκέφτεσαι λογικά, ενώ στις φλέβες σου κυκλοφορεί ο θυμός, χρειάζεται εξάσκηση.

Διαλογίσου

Ο διαλογισμός μπορεί να είναι πολύ χρήσιμος και εδώ. Είτε είσαι επιχειρηματίας, είτε οικογενειάρχης, είτε απλώς σχετίζεσαι με άλλους ανθρώπους καθ’ οιονδήποτε τρόπο, σε κάθε περίπτωση με το θυμό διακυβεύονται πολλά. Εάν έχεις περιέργεια για το διαλογισμό, απλώς πάρε πέντε – δέκα λεπτά για να καθίσεις ήσυχα και να «αισθανθείς οτιδήποτε σου έρχεται, χωρίς να κάνεις τίποτα γι’ αυτό» γράφει ο Μπρέγκμαν.

«Παρατήρησε τι αίσθηση έχει ο θυμός. Παρατήρησε τι αίσθηση έχει ο εκνευρισμός, η σύγχυση. Και η μοναξιά και η επιθυμία. Παρατήρησε πού το αισθάνεσαι στο σώμα σου. Παρατήρησε την υφή του, πώς κινείται, που οδηγεί».

Το όλο θέμα είναι να μη δρας μέσα από το συναίσθημα που νιώθεις. Απλώς βίωσε την «αίσθηση του συναισθήματος» και την ανεξαρτησία από αυτό. Αφού ακονίσεις την ικανότητα να νιώθεις ένα συναίσθημα και να μη δρας μέσα από αυτό, έχεις μεγαλύτερη δύναμη και καλύτερο έλεγχο του εαυτού σου και των καταστάσεων. Εκείνη τη στιγμή, όταν προκύπτει ένα συναίσθημα, ο εκπαιδευμένος νους και το σώμα σου, σου επιτρέπουν να το βιώσεις, να το εκφράσεις ξεκάθαρα και να δράσεις στρατηγικά. «Αυτή, όπως αποδεικνύεται, είναι η διαφορά μεταξύ του να έχεις έντονα συναισθήματα και του να είσαι συναισθηματικός» λέει.

Κανόνες έκφρασης

Όταν κάτι σου «ανεβάζει την πίεση», πάρε ένα λεπτό να νιώσεις πραγματικά το συναίσθημά σου. Άσε τον εαυτό σου να θυμώσει και μη δρας άμεσα. Όταν εξασκηθείς καλά σε αυτό, ο θυμός μπορεί να γίνει μοχλός για στρατηγική σκέψη, εξηγεί ο Μπρέγκμαν.

Οι «κανόνες» για την έκφραση του θυμού σου είναι: Μη βρίζεις, μην καταριέσαι και μην απειλείς. Μπορείς να υψώσεις τη φωνή σου, να είσαι θυμωμένος, αλλά χρειάζεται να διατηρήσεις τον έλεγχό σου. Μόλις αρχίσεις να βρίζεις και να εκτοξεύεις απειλές, το Εγώ σου «τυλίγει» τον ορθολογικό νου σου και χάνεις το «πάνω χέρι». Θύμωσε, αλλά διατήρησε τον έλεγχο του εαυτού σου και εκφράσου με ακρίβεια. Το λεξιλόγιό σου περιλαμβάνει πολύ περισσότερες λέξεις από αυτές που πιθανότατα σου έρχονται πρώτες, όταν έχεις κυριευτεί από θυμό.

Αυτό είναι! Το μόνο που έχεις να κάνεις τώρα, είναι να εξασκηθείς και να ακονίσεις την ικανότητά σου να βιώνεις έντονα συναισθήματα, χωρίς να τα αφήνεις να σε ελέγξουν.

@ Αννίτα Νιάκα